Ach so! Dat is het equivalent van: ‘o, zit dat zo’. Het is een Duits tussenwerpsel waarmee je uitdrukt dat je iets begrepen hebt. Mijn kwartje/frank/euro is pas gevallen toen mijn Nederlandse nichtjes in Berlijn op bezoek waren…
Belsje
Als kind werd ik door mijn Nederlandse familie wel eens geplaagd met mijn taalgebruik. Sommigen noemden mij het ‘Belsje’. Ook al deed ik mijn best om in hun bijzijn mijn Nederlands vrij te houden van Vlaamse invloeden, dat lukte natuurlijk niet. We woonden per slot van rekening op een boogscheut van Antwerpen, ik had Belgische leerkrachten en vriendinnen. En mijn Nederlandse ouders hebben in de loop der jaren ongemerkt ook heel wat Vlaamse uitdrukkingen en klanken overgenomen. We zijn Nederbelgen en dat heeft de Nederlandse familie gelukkig allang geaccepteerd. Tegelijk horen Belgen nog steeds meteen dat wij Nederlanders zijn. Over dat soort identiteitsvragen heb ik elders al eens geschreven. Toen ik naar Duitsland verhuisde, dacht ik dat ik van het geplaag af zou zijn, maar het werd juist erger!
O, zit dat zo
Mijn gekke mengeling van Nederlands- en Belgisch-Nederlands heeft er in Berlijn nog een invloed bijgekregen: Duits. Dat ging ongemerkt en gebeurde razendsnel. Nog geen jaar na mijn verhuizing zat ik met twee van mijn Nederlandse nichten op een Berlijns terras, één van beiden legde iets uit, ik reageerde met Ach so! en toen proestten ze het allebei uit. Ze deden me meteen na: Achsooo! Ik schaamde me een beetje (net als vroeger, wanneer ik op het gebruik van een Vlaams woord betrapt werd). Voor mij was het heel gewoon om Ach so! te zeggen zodra een onduidelijkheid opgehelderd was – ‘ah, nu snap ik hoe het zit’, ‘nu begrijp ik wat je bedoelt’. Ach so. Ik had totaal niet in de gaten dat ik dat tussenwerpsel uit het Duits had overgenomen.
Die middag, in het gezelschap van mijn familie, werd het ineens pijnlijk duidelijk. Het ‘Belsje’ was een ‘Dutsje’ aan het worden…
Typisch Duits 
Zo zei ik laatst dat ik “zeer beïndrukt” was………..
Ik heb een vriendin ook eens gevraagd of ze ‘een goede draad heeft’ met haar huisarts…
Dat een Nederbelg(ische) die langdurig in het Duitse taalgebied verblijft, vaker ‘Ach so/Ach zo’ begint te gebruiken, geloof ik graag. Maar dat tussenwerpsel zelf is zowel Nederlands als Duits.
Een voorbeeld om te bewijzen dat ‘ach zo’ onberispelijk Nederlands is en ook in Nederland zelf wordt gebruikt. Ga naar het WNT (http://gtb.inl.nl), meer bepaald naar ZOO, II. Zoek nu het woord ‘zoodan’ op (dat ik tot voor tien minuten zelf ook niet kende), en lees de tweede betekenis; “Als uitroep van verwondering: ach zo! wel, wel!”. ‘Ach zo’ is ook Leids, Nederlands en Vlaams.
Zelf gebruik ik, Nederbelg uit de Antwerpse Kempen, het al minstens sinds 1975, zo niet mijn hele leven al. Ik ben nooit langdurig in het Duitse taalgebied geweest.
Late reactie, ik zie dit nu pas staan. ‘Ach so!’ is het eerste als klein kind door mij bewust gehoorde Duits. Beide woorden zijn ook Nederlands, als spelt Nederlands zo met z.
Accentverschil tussen Nederlands en Duits is er al in de eerste klank van het eerste woord.
Kort nadat ik tegen een Duitser had beweerd dat de combinatie van de twee woorden typisch Duits was, hoor ik het iemand in het Nederlands zeggen. Als je het over de duvel hebt, dan trap je hem op z’n staart!